W dniu 20 października 2023 roku weszły w życie przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Jedną z ważniejszych zmian dla rowerzystów będzie możliwość otrzymania mandatu za jazdę rowerem po przejściu dla pieszych lub drodze dla pieszych (chodniku), a także bez stosownych uprawnień.
Uprawnienia Straży Gminnych (Miejskich) regulowane są przez Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. 2022 poz. 1350 z późn. zm.). Jest to zbiór dużo mniejszy w porównaniu do uprawnień jakie w odniesieniu do ruchu drogowego ma np. policja.
Powyższe rozporządzenie odnosi się do Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 2013 poz. 1624 z późn zm.), natomiast stawki mandatów karnych za konkretne wykroczenia regulowane są w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. 2013 poz. 1624 z późn. zm.).
Najnowsze zmiany które wchodzą w życie od 20 października zostały opublikowane Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 września 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. 2023 poz. 1256).
W odniesieniu do ruchu rowerowego są to:
1. Naruszenie zakazu jazdy wzdłuż po drodze dla pieszych lub przejściu dla pieszych pojazdem innym niż mechaniczny, czyli np. rowerem lub wózkiem rowerowym (art. 86b § 2 za czyny określone w § 1 pkt 5 zgodnie z Kodeksem Wykroczeń)
– grzywna 50-100 zł.
Art. 86b. § 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, prowadząc pojazd mechaniczny:
1) wbrew obowiązkowi nie ustępuje pierwszeństwa pieszemu,
2) nie zatrzymuje pojazdu w celu umożliwienia przejścia przez jezdnię osobie niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osobie o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej,
3) wyprzedza pojazd na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem,
4) omija pojazd, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu,
5) narusza zakaz jazdy wzdłuż po drodze dla pieszych lub przejściu dla pieszych,
podlega karze grzywny nie niższej niż 1500 złotych.
§ 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, prowadząc inny pojazd niż określony w tym przepisie,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
2. Prowadzenie pojazdu innego niż mechaniczny bez uprawnień (art. 94 § 1a i 2 zgodnie z Kodeksem Wykroczeń)
– grzywna 200 zł
Art. 94. § 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1500 złotych.
§ 1a. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd inny niż mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia,
podlega karze nagany albo karze grzywny do 1500 złotych.
W przypadku roweru, wózka rowerowego, hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego – zgodnie z Ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. 2023 poz. 622 z późn. zm.) – dokumentem potwierdzającym stosowne uprawnienia do kierowania będą:
– karta rowerowa (od 10 r.ż.),
– prawo jazdy kategorii AM (od 14 r.ż.),
– A1, B1 i T (od 16 r.ż.).
i są one wymagane jedynie do ukończenia 18 roku życia:
Art. 3.
4. Osoba, która ukończyła 18 lat, nie jest obowiązana do posiadania dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem, wózkiem rowerowym lub pojazdem zaprzęgowym.
Warto jednak pamiętać, że osoba poniżej 17 roku życia nie może zostać ukarana mandatem na podstawie Kodeksu Wykroczeń:
Art. 8. Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17.
Dlatego też w przypadku zatrzymania takiej osoby przez strażnika gminnego, miejskiego ale także funkcjonariusza policji, możliwe jest pouczenie na miejscu zdarzenia, ale także rozmowa z rodzicami/opiekunami lub inne dalsze czynności dotyczące postępowania z nieletnimi przewidziane w polskim prawie.
