W 2023 roku uległa zmianie podstawa programowa dla II etapu edukacyjnego w szkole podstawowej tj. klas IV-VIII. Bez zmian pozostała dla I etapu edukacyjnego tj. klas I-III (edukacja wczesnoszkolna).
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 lutego 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
- Podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, stanowiącą załącznik nr 2 do rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu dotychczasowym, w zakresie przedmiotu technika stosuje się w roku szkolnym:
1) 2023/2024 w stosunku do uczniów klasy V i VI szkoły podstawowej;
2) 2024/2025 w stosunku do uczniów klasy VI szkoły podstawowej.
§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
I ETAP EDUKACYJNY: KLASY I–III – EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IV. Edukacja przyrodnicza.
[…]
3. Osiągnięcia w zakresie rozumienia przestrzeni geograficznej. Uczeń:
[…]
3) czyta proste plany, wskazuje kierunki główne na mapie, odczytuje podstawowe znaki kartograficzne map, z których korzysta; za pomocą komputera, wpisując poprawnie adres, wyznacza np. trasę przejazdu rowerem;
IX. Wychowanie fizyczne.
1. Osiągnięcia w zakresie różnych form rekreacyjno-sportowych. Uczeń:
[…]
3) respektuje przepisy, reguły zabaw i gier ruchowych, przepisy ruchu drogowego w odniesieniu do pieszych, rowerzystów, rolkarzy, biegaczy i innych osób, których poruszanie się w miejscu publicznym może stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa;
[…]
7) jeździ na dostępnym sprzęcie sportowym, np. hulajnodze, rolkach, rowerze, sankach, łyżwach.
II ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV–VIII
TECHNIKA
Kolejnym celem przedmiotu technika jest przygotowanie ucznia do świadomego i odpowiedzialnego uczestnictwa w ruchu drogowym, opartego na szacunku dla drugiego człowieka oraz przestrzeganiu i poszanowaniu prawa. Na zajęciach poświęconych wychowaniu komunikacyjnemu uczeń zdobywa wiedzę na temat przepisów i zasad obowiązujących uczestników ruchu drogowego (pasażerów, pieszych i kierujących rowerem lub innymi urządzeniami wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym, takimi jak: hulajnogi elektryczne, urządzenia transportu osobistego, urządzenia wspomagające ruch i wózki rowerowe) oraz poznaje zagrożenia wynikające z ich nieprzestrzegania.
Zajęcia z techniki przygotowują młodego człowieka przede wszystkim do sprawnego, odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z nowoczesnych urządzeń technicznych codziennego użytku oraz do radzenia sobie z ciągle zmieniającą się rzeczywistością techniczną, a także przygotowują do świadomego przestrzegania obowiązujących zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego i radzenia sobie z zagrożeniami w ruchu drogowym.
I. Rozpoznawanie i opis działania elementów środowiska technicznego.
- Postrzeganie elementów środowiska technicznego jako dobra materialnego stworzonego przez człowieka.
- Identyfikowanie różnorodnych elementów technicznych w najbliższym otoczeniu, również w infrastrukturze drogowej.
- Klasyfikowanie elementów technicznych do określonej grupy (budowlanej, mechanicznej, elektrycznej i elektronicznej).
- Rozróżnianie elementów budowy i wyjaśnianie działania wybranych narzędzi, przyrządów, urządzeń
technicznych, w tym roweru. - Wyszukiwanie i interpretacja informacji technicznych na urządzeniach i ich opakowaniach.
- Określanie zalet i wad rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych zastosowanych do produkcji
wytworów technicznych. - Wykrywanie, ocenianie i usuwanie nieprawidłowości w działaniu sprzętu technicznego, w tym roweru.
- Pozyskiwanie informacji z różnych źródeł na temat nowoczesnych dziedzin techniki, ciekawostek
i wynalazków technicznych i motoryzacyjnych. - Projektowanie i konstruowanie modeli urządzeń technicznych z wykorzystaniem zestawów poliwalentnych.
III. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się narzędziami, sprzętem technicznym, rowerem oraz innymi
urządzeniami wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym, takimi jak: hulajnogi elektryczne,
urządzenia transportu osobistego, urządzenia wspomagające ruch i wózki rowerowe.
- Interpretacja informacji dotyczących bezpiecznej eksploatacji urządzeń technicznych i ich awaryjności. Analiza instrukcji obsługi.
- Odpowiedzialne posługiwanie się podstawowymi narzędziami i urządzeniami do obróbki ręcznej
i mechanicznej, narzędziami pomiarowymi i rowerem. - Przewidywanie i analizowanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego użytkowania sprzętu technicznego, w tym roweru, oraz innych urządzeń wykorzystywanych przez uczniów w ruchu drogowym.
- Postępowanie podczas wypadku przy pracy i wypadku drogowego oraz przewidywanie konsekwencji
tych wypadków. Umiejętność udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej w typowych
sytuacjach zagrożenia. - Utrzymywanie ładu na stanowisku pracy. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Poszanowanie i utrzymanie w sprawności narzędzi, urządzeń, sprzętu technicznego, w tym rowerów,
oraz okazywanie szacunku dla pracy własnej i drugiego człowieka.
IV. Dostrzeganie wartości i zagrożeń techniki w aspekcie integralnego rozwoju człowieka i poszanowania jego godności.
- Rozpoznawanie osiągnięć technicznych, które przysłużyły się postępowi technicznemu, a tym samym
człowiekowi (lżejsza praca, komfort życia, przemieszczanie się). - Charakterystyka zagrożeń występujących we współczesnej cywilizacji spowodowanych postępem
technicznym (np. wojny, terroryzm, zanieczyszczenie środowiska, w tym emisja substancji szkodliwych z silników różnych środków transportu, zagrożenie zdrowia psychicznego i somatycznego). - Przewidywanie zagrożeń ze strony wytworów techniki w różnych dziedzinach życia.
- Kształtowanie postawy odpowiedzialnego i świadomego uczestnika ruchu drogowego, szanującego
prawa innych uczestników ruchu drogowego oraz respektującego przepisy ruchu drogowego.
VI. Przyjmowanie postawy proekologicznej.
- Przyjmowanie postawy odpowiedzialności za współczesny i przyszły stan środowiska.
- Kształtowanie umiejętności segregowania i wtórnego wykorzystania odpadów znajdujących się
w najbliższym otoczeniu. - Ekologiczne postępowanie z wytworami techniki, szczególnie uszkodzonymi lub zużytymi.
- Uświadomienie zależności między ruchem drogowym a ekologią (pojazdy hybrydowe, elektryczne,
napędzane wodorem, napędzane gazem i inne).
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Wychowanie komunikacyjne. Uczeń:
1) przestrzega przepisów i zasad obowiązujących w ruchu drogowym oraz interpretuje znaki i sygnały
drogowe dotyczące pasażera, pieszego oraz kierującego rowerem i innymi urządzeniami wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym:
a) klasyfikuje uczestników ruchu drogowego oraz przedstawia prawa i obowiązki ich dotyczące,
b) definiuje najważniejsze pojęcia związane z ruchem drogowym (w szczególności pojęcie drogi,
elementy i rodzaje drogi, pojazdy i ich rodzaje),
c) charakteryzuje podstawowe manewry w ruchu drogowym,
d) interpretuje zasady ruchu drogowego obowiązujące na skrzyżowaniach i przejazdach kolejowo-
-drogowych,
e) uzasadnia konieczność oraz wskazuje okoliczności stosowania zasady szczególnej ostrożności
i ograniczonego zaufania,
f) wyjaśnia sposób zachowania się w miejscu wypadku drogowego i potrafi przekazać odpowiednim
służbom informację o wypadku,
g) opisuje następstwa wypadków drogowych,
h) rozróżnia znaki drogowe pionowe, poziome i sygnały drogowe oraz objaśnia ich znaczenie,
i) interpretuje sygnały nadawane przez osoby uprawnione do kierowania ruchem oraz określa hierarchię ważności znaków i sygnałów;
2) bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pasażer, pieszy i rowerzysta:
a) wyjaśnia potrzebę stosowania i konsekwencje niestosowania środków bezpieczeństwa przez
pieszego (elementy odblaskowe), kierowcę i pasażerów w pojazdach samochodowych (w szczególności:
pasy bezpieczeństwa, foteliki, zagłówki) oraz kierującego np. rowerem (kask, elementy odblaskowe i inne),
b) omawia zasady zachowania się na przystankach i w środkach publicznego transportu zbiorowego,
c) interpretuje warunki dopuszczenia do uczestnictwa w ruchu drogowym kierującego rowerem,
hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego,
d) dysponuje wiedzą teoretyczną dotyczącą bezpiecznego poruszania się rowerem, potrzebną do
przystąpienia do egzaminu w zakresie karty rowerowej,
e) posiada umiejętność jazdy rowerem – w przypadku ubiegania się o kartę rowerową,
f) korzysta w sposób świadomy z elementów podnoszących bezpieczeństwo w ruchu drogowym,
g) respektuje nakazy i zakazy obowiązujące pasażera, pieszego, kierującego rowerem oraz innymi
urządzeniami wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym,
h) przedstawia konsekwencje korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas
wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię, podczas kierowania rowerem i innymi urządzeniami
wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym,
i) przyjmuje postawę szacunku wobec innych uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnościami i starszych;
3) konserwuje i reguluje rower oraz przygotowuje go do jazdy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa:
a) rozpoznaje i klasyfikuje układy techniczne roweru ze względu na ich budowę i funkcję, jaką pełnią,
b) kontroluje i reguluje elementy roweru wpływające na bezpieczeństwo jazdy,
c) wymienia obowiązkowe i zalecane wyposażenie roweru oraz wyjaśnia konieczność utrzymywania
go w sprawności technicznej.
Warunki i sposób realizacji
Kolejnym zadaniem realizowanym w ramach lekcji techniki jest przygotowanie uczniów do świadomego uczestnictwa we współczesnym ruchu drogowym przez ukształtowanie w nich postaw bezpiecznego zachowania, właściwej oceny sytuacji na drodze, niepowodowania zagrożeń dla siebie i innych oraz przez uświadomienie im niebezpieczeństw wynikających z nieprzestrzegania przepisów i zasad obowiązujących w ruchu drogowym.
Proces edukacji ucznia w zakresie wychowania komunikacyjnego powinien być prowadzony systematycznie od najmłodszych lat, a zakres treści nauczania powinien być uzupełniany o informacje i umiejętności adekwatne do wieku uczniów. W klasach IV–VI treści dotyczące bezpieczeństwa w ruchu drogowym są kontynuacją zagadnień nauczanych na I etapie edukacyjnym (klasy I–III), które zostały rozszerzone o treści niezbędne do uzyskania karty rowerowej. Godziny przeznaczone na realizację tych treści powinny być rozłożone w cyklu trzyletnim – z uwzględnieniem specyfiki konkretnej klasy w danej szkole.
Szkoła powinna zapewnić możliwość uzyskania karty rowerowej przez ucznia, który ukończył 10 lat. Oznacza to, że egzamin w zakresie karty rowerowej może odbywać się w klasach IV–VI. Zadania dotyczące
przygotowania ucznia do uzyskania karty rowerowej i przeprowadzenie egzaminu w zakresie karty rowerowej powinny być realizowane przez szkołę zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1212, z późn. zm.3)).
Ważne jest, aby szkoła miała na wyposażeniu różnorodne pomoce i środki dydaktyczne wspomagające zdobycie wiedzy w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, a do praktycznej nauki jazdy niezbędny sprzęt, jakim jest rower. Aby bezpiecznie uczestniczyć w rzeczywistym ruchu drogowym, uczniowie powinni bezwzględnie najpierw opanować jazdę rowerem w praktyce w miasteczku ruchu drogowego lub na placu szkolnym odpowiednio do tego przygotowanym.
W miarę lokalnych możliwości szkoły powinny współpracować z osobami i instytucjami mogącymi wspierać edukację komunikacyjną, szczególnie w zakresie udzielania pierwszej pomocy, doskonalenia techniki jazdy rowerem oraz prowadzenia egzaminów w zakresie karty rowerowej. Mowa tu o miasteczkach ruchu drogowego, Policji (wydziały ruchu drogowego), wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego, ratownikach medycznych, straży miejskiej, straży pożarnej, inspektoratach transportu drogowego. W tym zakresie istotna jest też współpraca z rodzicami oraz ich pedagogizacja. Szkoły powinny również uczestniczyć w akcjach edukacyjnych organizowanych w środowisku lokalnym lub o szerszym zasięgu, a szczególnie w corocznych ogólnopolskich turniejach wiedzy o bezpieczeństwie w ruchu drogowym.
Wychowanie komunikacyjne powinno być interdyscyplinarnym zadaniem szkoły. Oznacza to, że nauczyciele wielu przedmiotów powinni uwzględniać tematykę bezpieczeństwa na drogach w realizowanych przez siebie programach nauczania, a dyrektorzy szkół i rady pedagogiczne, tworząc program wychowawczo-profilaktyczny na dany rok szkolny, powinni umieścić w nim zadania z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Możliwe jest również organizowanie zajęć przygotowujących do uzyskania karty rowerowej podczas innych zajęć, np. podczas zajęć z wychowawcą, na wychowaniu fizycznym, przyrodzie. Uczniowie mogą pogłębiać wiedzę i doskonalić swoje umiejętności w zakresie uczestnictwa w ruchu drogowym także podczas różnych form aktywności (np. na wycieczkach, rajdach).
Dobrą praktyką jest powołanie w szkole nauczyciela – koordynatora wychowania komunikacyjnego. Osoba taka powinna planować i nadzorować cały proces edukacji komunikacyjnej w danej szkole i współpracować ze środowiskiem lokalnym.”;
Podstawa programowa w wygodnej do korzystania wersji jest dostępna także na stronie https://podstawaprogramowa.pl
Stara podstawa programowa dla klas IV-VIII obowiązująca do 2023 roku
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
II ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV–VIII
TECHNIKA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Wychowanie komunikacyjne. Uczeń:
1) bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym, jako pieszy, pasażer i rowerzysta;
2) interpretuje znaki drogowe dotyczące pieszego i rowerzysty;
3) konserwuje i reguluje rower oraz przygotowuje go do jazdy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
Warunki i sposób realizacji
Szkoła powinna zapewnić możliwość uzyskania karty rowerowej przez ucznia, który ukończył 10 lat. Dopuszcza się organizowanie zajęć przygotowujących do uzyskania karty rowerowej nie tylko podczas przedmiotu technika, ale również podczas innych zajęć, np. godzin z wychowawcą.
Stan prawny aktualny na: 3.03.2024 r.
